Odredbom člana 1. Zakona o porezu na dohodak građana propisano je da porez na dohodak građana plaćaju fizička lica koja ostvaruju dohodak.
Porez na dohodak građana plaća se na prihode iz svih izvora, osim onih koji su posebno izuzeti Zakonom (član 2. Zakona).
Prema odredbama čl. 7. i 8. Zakona, obveznik poreza na dohodak građana je rezident Republike Srbije za dohodak ostvaren na teritoriji Republike Srbije, i u drugoj državi, kao i nerezident za dohodak ostvaren na teritoriji Republike.
Dohodak je nesporno ostvaren na teritoriji Republike Srbije, pored ostalog, ako fizičko lice nerezident Republike Srbije ostvari prihod od strane isplatioca - pravnog lica sa sedištem u Republici Srbiji.
Prema odredbi člana 85. stav 4. tačka 4) Zakona, porez na dohodak građana na druge prihode ne plaća se na dokumentovane naknade troškova po osnovu službenih putovanja, najviše do iznosa tih troškova koji su izuzeti od plaćanja poreza na zarade za zaposlene po članu 18. tač. 2) do 4) Zakona ako se isplata vrši fizičkim licima koja nisu zaposlena kod isplatioca, i to, ako ta lica dobrovoljno, odnosno po pozivu sarađuju u humanitarnim, zdravstvenim, vaspitno-obrazovnim, kulturnim, sportskim, naučno-istraživačkim, verskim i sličnim delatnostima, sindikalnim organizacijama, privrednim komorama, političkim strankama, savezima i udruženjima, nevladinim organizacijama, kao i u drugim nedobitnim organizacijama i ako po osnovu te saradnje ne ostvaruju naknadu za radno angažovanje.
Saglasno navedenoj zakonskoj odredbi naknada troškova po osnovu službenih putovanja (dnevnice, smeštaj i prevoz), do visine iznosa propisanih u članu 18. tač. 2), 3) i 4) Zakona, licima (bilo da su domaći državljani ili stranci, odnosno rezidenti ili nerezidenti) koja su radno angažovana izvan radnog odnosa, ne podleže plaćanju poreza na dohodak građana na druge prihode ako su kumulativno ispunjeni uslovi:
- da organizacija koja vrši isplatu ima status nedobitne organizacije u smislu člana 1. stav 3. Zakona o porezu na dobit preduzeća,
- da fizičko lice dobrovoljno, odnosno po pozivu sarađuje u humanitarnim, zdravstvenim, vaspitno-obrazovnim, kulturnim, sportskim, naučno-istraživačkim, verskim i sličnim delatnostima, sindikalnim organizacijama, privrednim komorama, političkim strankama, savezima i udruženjima, nevladinim organizacijama, kao i u drugim nedobitnim organizacijama, i
- da lice koje ostvaruje naknadu troškova za službeno putovanje ne ostvaruje po osnovu te saradnje naknadu za radno angažovanje.
Ukoliko nisu kumulativno ispunjeni navedeni uslovi, na naknadu troškova za službeno putovanje plaća se porez na dohodak građana na druge prihode po stopi od 20% na osnovicu koju čini oporezivi prihod (bruto prihod umanjen za normirane troškove u visini od 20%), u skladu sa odredbama člana 85. st. 1. do 3. i članom 86. Zakona.
U tom slučaju porez na druge prihode utvrđuje se i plaća po odbitku saglasno članu 99. Zakona. To znači da za svakog obveznika (rezidenta i nerezidenta) i za svaki pojedinačno isplaćeni prihod, isplatilac obračunava, obustavlja i uplaćuje porez na propisane račune u momentu isplate prihoda, u skladu sa propisima koji važe na dan isplate prihoda (član 101. Zakona).
Saglasno načelu fakticiteta Poreska uprava u svakom konkretnom slučaju opredeljuje poreski tretman prihoda koje ostvari fizičko lice. Prema odredbi člana 9. st. 1. i 2. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji, poreske činjenice utvrđuju se prema njihovoj ekonomskoj suštini, a ukoliko se simulovanim pravnim poslom prikriva neki drugi pravni posao, za utvrđivanje poreske obaveze osnovu čini disimulovani pravni posao.
(Mišljenje Ministarstva finansija, br. 414-00-00196/2006-01 od 15.3.2007. godine)